Medycyna i polityka w życiorysach Kazimierza Noiszewskiego, Józefa Piłsudskiego, Bolesława Wieniawy‑Długoszowskiego oraz Felicjana Sławoja Składkowskiego

Agnieszka Polak, Robert Rejdak, Damian Czepita, Marek Rękas, Andrzej Wróbel

Abstract


W konsekwencji zmian ekonomicznych, jakie dokonały się podczas XIX w., ukształtowała się grupa polskiej inteligencji pracującej, m.in. lekarzy. Studia podejmowała młodzież pochodzenia mieszczańskiego, a w II połowie XIX w. wzrosła liczba studentów wywodzących się z rodzin ziemiańsko­‍‑szlacheckich. Polacy koń- czyli uczelnie wyższe poza granicami ziem polskich, spolonizowane po 1867 r. Uniwersytety w Krakowie i Lwowie. Artykuł przedstawia fragmenty biografii czterech Polaków: Kazimierza Noiszewskiego, Józefa Piłsudskiego i Bolesława Wieniawy­‍‑Długoszowskiego, Felicjana Sławoja Składkowskiego, którzy po 1864 r. podjęli studia medyczne. Kazimierz Noiszewski, dziecko emigrantów politycznych, żył i pracował w Rosji, aktywnie wspierał działalność Polonii oraz rozwój polskiej nauki medycznej. Józefowi Piłsudskiemu i Felicjanowi Sławojowi Składkowskiemu studia medyczne otworzyły drogę do konspiracyjnej i politycznej działalności. Bolesław Wieniawa­‍‑Długoszowski, postać o wszechstronnych zainteresowaniach, po ukończeniu studiów medycznych na Uniwersytecie Lwowskim i krótkim pobycie w Paryżu zaangażował się w walkę o wyzwolenie Ojczyzny.

Keywords


kształcenie lekarzy, polska inteligencja pracująca, medycyna i działalność polityczno­‍‑społeczna

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Śródka A.: Uczeni polscy XIX i XX stulecia. T. III. Aries, Warszawa 1997, 247.

Kijas A.: Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 roku. Słownik biograficzny. Wyd. Pax, Wyd. Poznańskie, Warszawa–Poznań 2000, 235.

Łukawski Z.: Ludność polska w Rosji 1863–1914. Ossolineum, Wrocław 1978, 23–175.

Kuczyński A.: Syberia: 400 lat polskiej diaspory. Atla 2, Wrocław 1998, 481.

Kieniewicz S.: Powstanie styczniowe. PWN, Warszawa 1983, 738.

Historia nauki polskiej. Eds: B. Suchodolski, Z. Skubała­‍‑Tokarska. Ossolineum, Wyd. PAN, Wrocław 1987, 8–698.

Bazylow L.: Polacy w Petersburgu. Ossolineum, Wrocław 1984, 5–398.

Corpus Studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850/51–1917/18. T. M–N. Ed. K. Stopki. Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonica, Kraków 2011, 741.

Cabaj J.: Walczyć nauką za sprawę Ojczyzny. Zjazdy ponadzaborowe polskich środowisk naukowych i zawodowych jako czynnik integracji narodowej (1869–1914). Wyd. Akademii Podlaskiej, Siedlce 2007, 132–138.

Noiszewski K.: List otwarty do Redakcyi. Postęp Okulistyczny. 1909, 11, 8–9.

Malanowski W.H.: Rys dziejów okulistyki w Polsce. TNW, Warszawa 1949, 34–36.

Jędrzejewicz W.: Józef Piłsudski (1867–1902): życiorys. Profil, Wrocław 1989, 2–27.

Garlicki A.: Józef Piłsudski. Czytelnik, Warszawa 1990, 7–30.

Englert J.L.: Józef Piłsudski. Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1991, 7–32.

Epsztein T.: Edukacja dzieci i młodzieży w polskich rodzinach ziemiańskich na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w II połowie XIX wieku. Wyd. DiG, Warszawa 1998, 33–119.

Chwalba A.: Historia Polski 1795–1819. Wyd. Literackie, Kraków 2000, 499–569.

Majchrowski J.M.: Ulubieniec Cezara. Bolesław Wieniawa Długoszowski. Zarys biografii. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990, 32–40.

Długoszowski‑Wieniawa B.: Wymarsz i inne wspomnienia. Biblioteka Więzi, Warszawa 1992, 17–30.

Hutnikiewicz A.: Życie artystyczne Lwowa w latach międzywojennych. Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo­‍‑Wschodnich, Wrocław 1994, 3.http://www.lwow.com.pl/semper/hutnikiewicz.html

(1.09.2015).

Akt urodzenia Felicjana Sławoja­‍‑Składkowskiego. Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej, Gąbin, powiat gostyniński 1826–1907, sygn. 64. Archiwum Państwowe w Płocku.

Andrzej Chojnowski, Felicjan Sławoj Składkowski, premier Rzeczypospolitej 15 V 1936–30 IX 1939. In: Prezydenci i premierzy Drugiej Rzeczypospolitej.

Ed. A. Chojnowski, P. Wróbel. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992, 361.

Wybieralski A.: Stan materialny lekarzy w Polsce na przełomie XIX i XX wieku. Arch Hist Med. 1967, 30, 445–455.

Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego od r. 1864 do r. 1887. Wyd. Senatu Akademickiego, Kraków 1887, 244.

Kronika Uniwersytetu Lwowskiego. T. 1 (1894/95–1897/98). Lwów 1899, 251.

Kronika Uniwersytetu Lwowskiego. T. 2 (1898/99–1909/10). Oprac. W. Hahn. Lwów 1912, 668–671.

Witkowska A., Przybylski R.: Romatyzm. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2001, 630–656.

Szacki J.: Historia myśli socjologicznej. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2004, 244–250.

Tatarkiewicz W.: Historia filozofii. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1997, 69–84.

Szarejko P.: Przedmowa. In: Słownik lekarzy polskich XIX wieku. Towarzystwo Lekarskie Warszawskie, Warszawa 1991, 5–15.

Orzeszkowa E.: Emigracja zdolności. Kraj. 1899, 16.

Iłowiecki M.: Dzieje nauki polskiej. Interpress, Warszawa 1982, 192–197.

Społeczeństwo polskie od X do XX wieku. Ed. I. Ihnatowicz, A. Mączak, B. Zientara. Książka i Wiedza, Warszawa 1979, 543–548.

Janowski M.: Narodziny inteligencji 1750–1831. Warszawa 2008, 72–76.

Jedlicki J.: Onarodowości kultury. In: Przemiany formuły polskości w drugiej połowie XIX wieku. Ed. J. Maciejewski. IBL Wydawn., Warszawa 1999, 7–11.

Micińska M.: Inteligencja na rozdrożach 1854–1918. Wyd. Neriton, Warszawa 2008, 13–25.

Bronowski Sz.: Stan materialny lekarzy Królestwa Polskiego opracowany na zasadzie kwestyonaryusza z roku 1904 i środki zaradcze. Przegl Lek. 1911, 22, 329–335.

Langie A.: W sprawie polepszenia doli lekarzy. Przegl Lek. 1899, 38, 46, 606–635.




DOI: https://doi.org/10.21164/pomjlifesci.136

Copyright (c) 2015 Agnieszka Polak, Robert Rejdak, Damian Czepita, Marek Rękas, Andrzej Wróbel

License URL: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/