Email this article Development of a modern paradigm of disability
Abstract
The aim of this study was to show the evolution of the paradigm of disability associated with the scientific discourse, but also social and cultural changes. The problem of people with disabilities has existed since the beginnings of civilization, and with its development the concept of disability has also evolved. The individual problems of a patient have, over time, been treated as a medical problem associated with the disease, including its effects on physical and mental health. After World War II there were significant changes in the perception of disability and disabled people, which was associated with the rise of medical sociology and the emergence of new descriptions of diseases. New discourse on people with disabilities meant that they began to participate more frequently in public debate. This, in turn, had an impact on the attitudes of society and social policy towards people with disabilities. The model of disability evolved, and disability was finally treated as a social problem with an impact on the functioning of the whole society.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. http://www.mpips.gov.pl/spoleczne‑prawa‑czlowieka/ organizacja‑narodow‑zjednoczonych/konwencja‑o‑prawach‑osob‑niepelnosprawnych/
(1.09.2014).
Goffman E.: Piętno: Rozważania o zranionej tożsamości. Tłum. A. Dzierżyński, J. Tokarska‑Bakir. Gdańskie Tow. Psychologiczne, Gdańsk 2005.
Czupryna A., Poździoch S., Ryś A., Włodarczyk C.: Zdrowie publiczne. Tom l. Uniw. Wyd. Med. Vesalius, Kraków 2000, 14–15.
Topór‑Mądry R., Gilis‑Januszewska A., Kurkiewicz J., Pająk A.: Szacowanie potrzeb zdrowotnych. Uniw. Wyd. Med. Vesalius, Kraków 2002, 9.
Woźniak Z.: Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej. Społeczny kontekst medycznego problemu. Wyd. SWPS Academica, Warszawa 2008, 83.
Davis F.: Deviance disavowal the management of strained interaction the visibly handicapped. Soc Probl. 1961, 120–132.
Kawczyńska‑Butrym Z.: Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej. Wyd. Śląsk, Katowice 1998, 83–85.
Barnes C., Mercer G.: Niepełnosprawność. Tłum. P. Morawski. Wyd. Sic!, Warszawa 2008, 43.
Sterkowicz S.: Lekarze w służbie bestii. Służ Zdr. 2005, 55–58 (3456–3459).
The history of attitudes of disabled people. Wordpress.com. https://attitudes2disability. wordpress.com (1.09.2014).
Goffman E.: Asylums: Essays on the social situation of mental patients and other immates. Doublleday Harmondsworth Pelican, New York 1968.
Hunt P.: Stigma. The experience of disability. Geoffrey Chapman, London 1966, 145–149.
Bowe F.: Handicapping America. Harper and Row, New York 1978.
Parsons T.: The social system. Free Press, New York 1951.
Parsons T.: The sick role and role of the physician reconsireded. Milibank MeMorial Fund Quarterly. 1975, 53 (3), 257–278.
Crow L.: Including all of our lives: Renewing the social model of disability. In: Exploring the divide: Illness and disability. Eds: C. Barnes, G. Mercer. The Disability Press, Leeds 1996, 55–73.
Illich I.: Limits of medicine. Medical nemesis: The expropriation of health. Harmondsworth, Penguin 1966.
Safilios‑Rotschild C.: The sociology and social psychology of disability and rehabilitation. Parsonski Random House, New York 1970.
Proceedings of the First World Congress Disabled Peoples’ International. Singapore 30.11–4.12.1981. http://disability‑studies. leeds.ac.uk/files/ library/DPI‑DPI81. pdf (1.09.2014).
International Classification of Impairments, Disabilities and Handicaps. World Health Organisation, Geneva 1980. http://apps.who.int/iris/bitstream/
/41003/1/9241541261_eng.pdf (1.09.2014).
Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania Niepełnosprawności. WHO Geneva, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia.2009.http://www.csioz.gov.pl/src/files/klasyfikacje/ICF_Polish_version. pdf (1.09.2014).
Classification of Functioning, Disability and Health. WHO 2007. http://search.who.int/search?q=definition+of+disability+2007&ie=utf8&sit
e=default_collection&client=_en&proxystylesheet=_en&output=xml_no_dtd&oe=utf8www.who.int/mental_health/evidence/atlas_id_2007.
pdf (1.09.2014).
Wolfensberger W.: Human service policies: The rhetoric versus the reality. Disability and Dependance. Falmer, 1989, 23–42.
Salamanca Statement and Framework for Action on Special Needs Education: Word Conference on Special Leeds Education. UNESCO, New York 1994.
Tallinn Guidelines for Action on Human Resources Development in the Field of Disability. http://www.un.org/documents/ga/res/44/a44r070.
htm (1.09.2014).
Promises to Keep: A decade of Federal Enforcement of the Americans with Disabilities Act. National Council on Disability, Washington, DC 2000.
Powszechnie obowiązujące rozwiązania prawne dotyczące zakazu jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na wiek i niepełnosprawność.Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. http://www. mpips.gov.pl/prawo‑pracy/prawo‑pracy/powszechnie‑obowiazujace‑rozwiazania‑prawne‑dotyczace‑zakazu‑jakiejkolwiek‑dyskryminacji‑w‑zatrudnieniu‑ze‑wzgledu‑na‑wiek‑i‑niepelnosprawnosc/ (1.09.2014).
Traktat o Unii Europejskiej. https://polskawue.gov.pl/files/polska_w_ue/ prawo/traktaty/Traktat_z_Maastricht.pdf (1.09.2014).
Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia pracy. www.ptpa.org.pl/public/files/akty_prawne/2000.78.WE.pdf (1.09.2014).
Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych. ONZ 1994. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. http://www.maps.gov.pl/download.php?f==userfiles%2FFile%@2Fmps%2FONZ.Doc (1.09.2014).
Deklaracja Praw Osób Niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne na wagę konwencji ONZ. http://www.praca.ffm.pl/onz.html?mod= 45&p=2&id=178 (1.09.2014).
Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych. Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 13.12.2006 r. nr A/RES/61/106. http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/Konwencja_Praw_Osob_Niepelnosprawnych.pdf (1.09.2014).
Olivier M.: The politics of disablement. Basingstoke, Macmillan 1990.
Olivier M.: Understanding disability: from theory to practise. Basingstoke, Macmillan 1996.
Agenda 22. Władze lokalne. Istruktaż w zakresie planowania polityki na rzecz osób niepełnosprawnych w społecznościavch lokalnych. Tłum. A. Firkowska‑Mankiewicz. Zarząd Główny Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Warszawa 2002. http://www. psouu.org.pl/sites/default/files/publikacje/agenda22.pdf (1.09.2014).
Deklaracja Madrycka. niepelnosprawni.pl http://www.niepelnosprawni. pl/ledge/x/1878 (1.09.2014).
Rethinking Care from Disabled People’s Perspectives. WHO, Geneva 2001. www.leeds.ac.uk/disability‑studies/ archiveuk/index (1.09.2014).
Overcoming Obstacles to the Integration of Disabled Persons. UN, UNESCO, New York 1995, 9–14.
Polityka społeczna a zdrowie. Eds: M. Sokołowska, J. Hołówka. KiW, Warszawa 1978.
Świat ludziom niepełnosprawnym (zbiór dokumentów i oświadczeń). Ed. A. Hulek. Wyd. PTWzK, Warszawa 1992, 63.
Galewicz W.: Spór o przerywanie ciąży. Bioetyka. Wprowadzenie. Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ. http://www.incet.uj.edu.pl/dzialy. php l=pl&p=32&i=3&m=22&z=0&n=2&k=9 (2.02.2015).
Giubilini A., Minerwa F.: After‑birth abortion. Why should the baby live? J Med Ethics. http://jme.bmj.com/content/early/2012/03/01/medethics‑2011‑100411. fulltext (1.09.2014). 43. Żylicz Z.: Eutanazja w Holandii. Medicus. 1992, 1, 3, 21–22.
Jan Paweł II: Ludzie najsłabsi i najbardziej potrzebujący w życiu społeczeństwa. Przesłanie: Godność i prawa osoby z upośledzeniem umysłowym. Opoka. http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/jan_pawel_ii/
przemowienia/uposledzenie_05012004.html (1.09.2014).
DOI: https://doi.org/10.21164/pomjlifesci.99
Copyright (c) 2015 Marcin Kolwitz, Iwona Radlińska
License URL: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/