Email this article CHARACTERISTICS OF THE SOMATIC AND NUTRITIONAL STATUS OF POLISH CENTENARIAN WOMEN
Abstract
Wstęp: Celem pracy było przeprowadzenie po raz pierwszy w historii polskich kobiet charakterystyki somatycznej stulatek oraz ocena stanu ich odżywienia.
Materiał i metody: Część badań wykonano w ramach projektu PolStu 2001 realizowanego w latach 2001–2005, a pozostałe wykonane zostały w latach 2005–2007 przez autorkę prezentowanego opracowania. Wielkość próby wynosiła 361 przebadanych kobiet stuletnich. Charakterystykę stanu odżywienia badanych kobiet określono na podstawie pomiarów antropometrycznych. Uzyskane dane poddano analizie statystycznej za pomocą pakietu Statistica 8. Jako poziom istotności statystycznej dla wszystkich analiz przyjęto wartość p < 0,05.
Wyniki: Polskie kobiety stuletnie cechuje określona budowa ciała oraz androidalny typ otłuszczenia.
Wnioski: Przeprowadzona analiza może stanowić platformę dla dalszych badań podstawowych zgłębiających proces starzenia się człowieka, ale oprócz walorów poznawczych może być pomocna w tworzeniu programów społecznych uwzględniających kohortę ludzi długowiecznych na różnych poziomach struktury administracyjnej kraju. Programy takie służą zapewnieniu jakości wydłużonego życia.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Kaczmarek M., Szwed A.: Koncepcja wieku biologicznego w różnych fazach ontogenezy człowieka. Now Lek. 1988, 67, 855–864.
Hofecker G., Niedermüller H., Skalicky M.: Assessment of modification of the rate of aging. Arch Gerontol Geriatr. 1991, 12 (2–3), 273–276.
Mossakowska M.: Program badania polskich stulatków “PolStu 2001”. In: Skazani na długowieczność. W poszukiwaniu czynników pomyślnego starzenia. Eds: M. Mossakowska, K. Broczek, M. Witt. Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań 2007, 9–11.
Mossakowska M., Jaczewska B.: Ile lat ma polski stulatek? In: Starość i starzenie jednostek i zbiorowości ludzkich. Eds: T. Kowaleski, P. Szukalski. Zakład Demografii Uniwersytet Łódzkiego, Łódź 2006, 351–354.
Rocznik Statystyczny GUS, 1999.
Pędich W.: Specyfika badań środowiskowych populacji ludzi bardzo starych: niehomogenność wieku i środowiska. In: Reformy społeczne i zagrożenia ich realizacji. Eds: L. Frąckiewicz, W. Koczuła. Wyd. AE, Katowice 1988.
Gueresi P., Troiano L., Minicuci N., Bonafe M., Pini G., Salvioli G et al.: The MALVA (M Antova Longe VA) study an investigation on people 98 years of age and over in on province of Northern Italy. Exp Gerontol. 2003, 38 (10), 1189–1197.
Krach C.A., Velkoff V.A.: Centenarians in the United States, 1990, U.S Department of Commerce, Economics and Statistics, 1999.
Samuelsson S.M., Alfredson B.B., Hagberg B., Samuelsson G., Nordbeck B., Brun A. et al.: The Swedish Centenarian Study: a multidisciplinary study of five consecutive cohorts at the age of 100. Int J Aging Hum Dev. 1997, 45 (3), 223–253.
Dyczewski L.: Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze. RW KUL, Lublin 1994, 100–103.
Roszkowski W., Pawlińska-Chmara R.: Somatometria osób starszych jako wskaźnik stanu odżywienia. Rocz Państ Zakł Hig. 2003, 54, (4), 399–408.
Charzewska J.: Ocena stanu odżywienia. In: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Eds: J. Gawęcki, L. Hryniewiecki. PWN, Warszawa 1998, 481–494.
Deurenberg P., van der Kooy K., Hulshof T., Evers P.: Body mass index as a measure of body fatness in the elderly, Eur J Clin Nutr. 1989, 43 (4), 231–236.
Deeg D.J., Miles T.P., van Zonneveld R.J., Carb J.D.: Weight change, survival time and cause of death in Dutch elderly. Arch Gerontol Geriatr 1990, 10 (1), 97–111.
Klaus E.: Zmienność cech antropologicznych w procesie starzenia się. Acta Univ Wrat. Prace Zoologiczne. 1974, 5, 77–118.
Panek S.: Zmiany sekularne a procesy inwolucyjne wysokości ciała (na przykładzie ludności wsi Lutcza w woj. rzeszowskim). Mat Prace Antr. 1978, 95, 23–42.
Klimek W., Skrzat J.: Analiza somatotypu kobiet krakowskich, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Zool. 1995, 41, 199–205.
Broczek K., Pawlińska-Chmara R., Kupisz-Urbańska M., Mossakowska M.: Anthropometric chest structure of Polish centenarians. J Physiol Pharmacol. 2005, 56, Suppl. 4, 9–13.
Kudelski W.: Zmiany wysokości ciała w procesie starzenia się mężczyzn. Mat Prace Antr. 1983, 104, 35–46.
Pawlińska-Chmara R.: Ocena porównawcza ogólnego stanu zdrowia, budowy ciała i wydolności układu oddechowego pracowników dwóch zakładów w województwie śląskim i opolskim. Acta Univ Wrat Studia Antropologiczne. 2001, 6, 67–93.
Paolisso G., Gambardella A., Balbi V., Ammendola S., D’Amore A., Varricchio M.: Body composition, body fat distribution, and resting metabolic rate in healthy centenarians. Am J Clin Nutr. 1995, 62 (4), 746–750.
Stathakos D., Pratsinis H., Zachos I., Vlahaki I., Gianakopoulu A., Zianni D. et al.: Greek centenarians: assessment of functional health status and life-style characteristics. Exp Gerontol. 2005, 40 (6), 512–518.
Chabros E., Charzewska J., Rogalska-Niedźwiedź M., Wajszczyk B., Lachowicz A., Ziemiański S.: Zmiany wskaźników antropometrycznych stanu odżywienia osób w podeszłym wieku z Warszawy w czasie 5 lat. Żyw Człow Metab. 1998, 25 (1), 1–3.
Sowers M.F.: Osteoporosis and osteomalacia. In: Present Knowledge in Nutrition. International Life Sciences. Institute Nutrition Foundation, Washington 1990.
Chumlea W.C., Garry P.J., Hunt W.C., Rhyne R.L.: Distributions of serial changes in stature and weight in a healthy elderly population. Hum Biol. 1988, 60 (6), 917–923.
Fiatarone M.A., Marks E.C., Ryan N.D., Meredith C.N., Lipsitz L.A., Evans W.J.: High-intensity strength training in nonagenarians. Effects on skeletal muscle. JAMA. 1990, 263 (22), 3029–3034.
Falciglia G., O’Connor J., Gedling E.: Upper arm anthropometric norms in elderly while subjects. J Am Diet Assoc. 1988, 88 (5), 569–574.
Skrzypczak M., Szwed A., Pawlińska-Chmara R., Skrzypulec V.: Associations of Body Mass Index, Waist Circumference, Waist-to-Hip Ratio, and Waist-to-Height Ratio with menopausal status, socio-demographic, and life style factors in Polish women. In: Ageing related problems in past and present populations. Biennial Book of EAA, 2008. Vol. 5. Plantin Publ. & Press Ltd, Budapest 2008, 143–158.
Bielicki T., Malina R., Waliszko A.: Monitoring of the dynamics of social stratification: stature variation among Polish conscripts in 1976 and 1986. Am J Hum Biol. 1992, 4, 345–350.
Górny S.: Zdjęcie antropometryczne Polski, część I. Pomiary ludności dorosłej z lat 1955–1956. Mat Prace Antr. 1972, 84.
Samaras T.T., Elrick H., Storms L.H.: Is height related to longevity? Life Sci. 2003, 72 (16), 1781–1802.
Suh Y., Atzmon G., Cho M.O., Hwang D., Liu B., Leahy D.J. et al.: Functionally significant insulin-like growth factor I receptor mutations in centenarians. Proc Natl Acad Sci USA. 2008, 105 (9), 3438–3442.
WHO Expert Committee. 1995. Physical status; the use and interpretation of anthropometry. Technical Report Series, nr 854, Geneva World Health Organization.
Jensen E., Dehlin O., Hagberg B., Samuelsson G., Svensson T.: Body mass index in relation to medical, psychological and sociological factors in an 80 year old population. In: Nutrition intervention and the elderly. Eds: B.J. Vellas, P. Sachet, R.J. Baumgartner. Facts Res Gerontol 1995, 143–156.
Deurenberg P.: Anthropometry (Instructions for fieldworker). In: Nutrition and the elderly. Manual of operation. Eds: C.P.G.M. de Groot, W. van Straveren. EURO-NUT report 11, Wageningen 1988.
Deurenberg P., van der Kooy K., Hulshof T., Evers P.: Body mass index as a measure of body fatness in the elderly. Eur J Clin Nutr. 1989, 43 (4), 231–236.
Akahosi M., Soda E., Nakashima T., Tominaga S., Ichimaru S., Seto S. et al.: The effects of body mass index on age at menopause. Int J Obes Relat Metab Disord. 2002, 26 (7), 961–968.
Jakicic J.M., Donnelly J.E., Jaward A.F., Jacobsen D.J., Gunderson S.C., Pascale R.: Association between blood lipids and different measures of body fat distribution: effect of BMI and age. Int J Obes. 1993, 17 (3), 131–137.
Kirchengast S.: Anthropometric-hormonal correlation patterns in fertile and postmenopausal women from Australia. Ann Hum Biol. 1993, 20 (1), 47–65.
Van Pelt R.E., Evans E.M., Schechtman A.A., Ehsani A.A., Kohrt W.W.: Waist circumference vs body mass index for prediction of disease risk in postmenopausal women. Int J Obes Relat Metab Disord. 2001, 25 (8), 1183–1188.
Eaton A.W., Israel R.G., O’Brien K.F., Hortobagyi T., McCammon M.R.: Comparison of four methods to assess body composition in women. Eur J Clin Nutr. 1993, 47 (5), 353–360.
Lukawski H.C.: Methods for the assessment of human body composition: traditional and new. Am J Clin Nutr. 1987, 46 (4), 537–556.
Baranowska B., Wolińska-Witort E., Baranowska-Bik A., Bik W., Chmielowska M., Martyńska L.: Ocena układu endokrynnego polskich kobiet stuletnich. In: Skazani na długowieczność. W poszukiwaniu czynników pomyślnego starzenia. Eds: M. Mosskowska, K. Broczek, M. Witt. Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań 2007, 73–79.
DOI: https://doi.org/10.21164/pomjlifesci.76
Copyright (c) 2015 Romana Pawlińska-Chmara
License URL: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/