Ocena skuteczności II etapu rehabilitacji kardiologicznej prowadzonej w warunkach stacjonarnych u pacjentów zakwalifikowanych do operacji pomostowania tętnic wieńcowych*

Abstract

Wstęp: W ostatnich kilku dekadach nastąpił szybki rozwój rehabilitacji kardiologicznej związany z postępami w leczeniu choroby wieńcowej w kardiochirurgii i kardiologii interwencyjnej. Rehabilitacja kardiologiczna jest złożonym procesem obejmującym z jednej strony usprawnianie pacjenta za pomocą treningów wytrzymałościowych, a z drugiej strony edukację prozdrowotną na temat odpowiedniej diety i modyfikację stylu życia. Celem pracy była ocena skuteczności usprawniania pacjentów poddanych operacji pomostowania tętnic wieńcowych w krążeniu pozaustrojowym i szpitalnej rehabilitacji pooperacyjnej, a następnie zakwalifikowanych do II etapu rehabilitacji kardiologicznej wykonywanej w warunkach stacjonarnych albo w warunkach domowych na podstawie analizy wyników przeprowadzonych badań spirometrycznych.

Materiały i metody: Prospektywne badania przeprowadzono u 104 pacjentów zakwalifikowanych do planowej operacji pomostowania aortalno-wieńcowego w Klinice Kardiochirurgii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Po operacji pacjenci zostali zrandomizowani do 2 grup, badanej i kontrolnej, liczących po 52 osoby. Grupa badana była usprawniana w ramach II etapu rehabilitacji kardiologicznej prowadzonej w warunkach stacjonarnych na Oddziale Rehabilitacji Kardiologicznej przy Klinice Kardiochirurgii PUM. Grupa kontrolna natomiast w ramach II etapu rehabilitacji prowadziła ćwiczenia samousprawniające w warunkach domowych wg dostarczonego przy wypisie ze szpitala programu ćwiczeń. Pacjenci, włączeni do badań w dniu przyjęcia do szpitala, w 5. i w 25.–30. dobie po operacji mieli przeprowadzone badanie spirometryczne.

Wyniki: Analiza statycznych wyników badań spirometrycznych nie wykazała istotnych różnic pomiędzy grupami. W analizie dynamicznej danych skupiono się na różnicach pomiędzy wynikiem 1. i 2., 2. i 3. oraz 1. i 3. badania spirometrycznego. Istotne statystycznie różnice na korzyść grupy badanej stwierdzono pomiędzy badaniami 1. i 3. (p < 0,001) oraz 2. i 3. (p < 0,009) w zakresie natężonej pojemności życiowej płuc.

Wnioski: 1. Oba modele rehabilitacji dają zbliżone wyniki, ponieważ w analizie statycznej badań spirometrycznych wykonanych 25–30 dni po operacji w żadnej z grup nie uzyskano wyjściowego poziomu średnich wartości w zakresie natężonej pojemności życiowej płuc oraz natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej. 2. Na pewną przewagę rehabilitacji
prowadzonej w warunkach stacjonarnych wskazuje jednak analiza dynamiczna, gdyż spadki wartości natężonej pojemności życiowej płuc pomiędzy badaniem początkowym i końcowym
były znamiennie mniejsze, a przyrosty pomiędzy badaniem wykonanym w 5. dobie po operacji i końcowym – znamiennie większe w grupie badanej niż w kontrolnej.