Pedodontic healthcare in Zielona Góra in 1950–1989

Jacek Kotuła, Andrzej Kierzek

Abstract


ABSTRACT

The interest in pedodontics began in the early 20th century. In USA George Eastman was the first to propose the locating of dental clinics for children in schools. Despite the debacle of the project caused by the shortage of funds, his idea found followers. One of them was Ernst Jessen, who in Strasburg created the first free dental clinic for children in Europe. In Poland in 1912, in Cracow, on the initiative of Tomasz Janiszewski, DDS, the first dental ambulatories for poor children were established. In 1916 the Town Dental Ambulatory for poor children in Cracow released a brochure which pointed out the need for preventing caries, and dental treatment, among their fundamental roles for general human health.

In Zielona Góra the organization of the healthcare system after the second world war involved the implementation of the modified Siemaszko model of healthcare based on public and free access to healthcare services for all people.

Free dental healthcare for children was provided by dental clinics established to serve schools. Pedodontics was focused on planned treatment, fluoride prophylactics and health promotion in clinics operating in schools and preschools.

Paediatric dentistry was supported by developing orthodontic clinics. They dealt with orthodontic prophylaxis in preschools, and offered treatment using mobile dental braces in town, regional and provincial clinics.

Pedodontics developed in times when the need for dental healthcare among the public was great and unsatisfied, and despite a serious shortage of dentists, the range of offered dental procedures continued to extend. Because of the lack of appropriate financing dentists worked in difficult conditions and were unable to satisfy the needs of town residents. Dental healthcare was organised according to the three-tier reference system of medical care institutions.


Keywords


history of stomatology; history of dental treatment in Zielona Góra; pedodontic

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Supady J. Historia dentystyki w zarysie. Dentystyka dziecięca. Łódź; 2010. p. 203.

Historia stomatologii Piotra Kuźnika. Odc. 1, czyli czym skorupka za młodu. Infodent 24. http://www.infodent24.pl/lifedentpost/historia-stomatologii-piotra-kuznika-odc-1-czyli-czym-skorupka-za-mlodu,5431.html (28.02.2017).

Spis abonentów państwowej sieci telefonicznej okręgu krakowskiej dyrekcji poczt i telegrafów wraz z siecią P.A.S.T. w Zagłębiu Dąbrowskim według stanu z dnia 1 stycznia 1929 r. Biblioteka Uniwersytetu Jagiellońskiego, sygn. 66860, poz. 1929 III, s. 32. http://www.muzeumwp.pl/oficerowie/?letter=G&page=28 (8.03.2017).

Ustawa z dnia 28 października 1948 roku o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia. DzU z 1948, nr 55, poz. 434. p. 1115-22.

Kotuła J. Rozwój lecznictwa stomatologicznego w Zielonej Górze w latach 1945‒1989 [dissertation]. Łódź: Uniwersytet Medyczny w Łodzi; 2016. p. 23-50.

System ochrony zdrowia. Historia. Ministerstwo Zdrowia. http://www.mz.gov.pl/system-ochrony-zdrowia/powszechne-ubezpieczenie-zdrowotne/historia/ (27.02.2017).

Drozdowska U. System organizacji służby zdrowia w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej jako przykład modelu obowiązującego w krajach tzw. obozu socjalistycznego. In: Mróz T, editor. Uwarunkowania systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Aspekty prawne i socjologiczne. Białystok: Temida 2; 2012. p. 54-9.

Klimek D, Pietras P. Procesy restrukturyzacyjne w sektorze ochrony zdrowia i ich wpływ na zmiany na rynku pracy województwa podlaskiego. Białystok: Wydawnictwo Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Białymstoku; 2009. p. 15.

Krzyżaniak Z, editor. Rocznik Statystyczny Ochrony Zdrowia 1971. Warszawa: GUS; 1971.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 maja 1982 r. w sprawie organizacji i zadań opieki zdrowotnej. DzU z 1982 r., nr 15, poz. 121. p. 294-6.

Fijałek J. Główne etapy i cechy rozwoju podstawowej opieki zdrowotnej w Polsce. Zdrowie Publiczne 1986;97(8):333-9.

Frąckiewicz L. Polityka ochrony zdrowia. Warszawa; 1983. p. 145-6.

Krajewski-Siuda K, Kociel P. System Zdrowotny II Rzeczypospolitej. Antidotum 2006;2:15-9.

Mikliński P. Drogi rozwoju opieki stomatologicznej w Polsce. Mag Stomatol 1997;1(4):42-6.

Sztachelski J. Plan sześcioletni w służbie zdrowia. Zdrow Publiczne 1950;12(9):1-48.

Zgorzalewicz J. Życiorys. Archiwum Oddziału Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego w Zielonej Górze. p. 12.

Sikora B. Pożegnanie Heliodory Doleckiej. Doktor. Biuletyn Informacyjny Okręgowej Izby Lekarskiej w Zielonej Górze 2009;91(1):25.

Spis fachowych pracowników służby zdrowia. Warszawa: PZWL; 1964. p. 412-74.

Rajewski St. Irena Konecka – wspomnienie pośmiertne. Doktor. Biuletyn Biuletyn Informacyjny Okręgowej Izby Lekarskiej w Zielonej Górze 2005;76(3):22.

Protokoły z posiedzeń, kontroli i plany pracy Komisji Zdrowia WRN w Zielonej Górze. Protokół z przeprowadzonej kontroli lecznictwa otwartego członków Wojewódzkiej Komisji Zdrowia w dniu 23 kwietnia 1954 r. APZG, PWRNZG, sygn. 202, mikrofilm nr: U – 4710. p. 170.

Sprawozdanie z działalności Wojewódzkiej Przychodni Higieny Szkolnej za rok 1963 i I kwartał 1964 r. Akta Komisji Zdrowia Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z roku 1964. APZG, PWRNZG, sygn. Or II ‒ 23/2/64. p. 63-4.

Pismo Prezydium WRN Wydziału Zdrowia do WRN wydziału Organizacyjnego w sprawie zatrudnienia lekarza dentysty w Liceum Ogólnokształcącym w Zielonej Górze. Protokoły z posiedzeń, kontroli i plany pracy Komisji Zdrowia Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze w latach 1955–1956. APZG, PWRNZG, sygn. 212, mikrofilm nr U – 4710. p. 16.

Lecznictwo stomatologiczne w województwie zielonogórskim. Powołujące się na pismo nr Zdr. XIII – 1/96/62 z dnia 10.10.1962 r. APZG, PWRNZG, sygn. 1340/II, mikrofilm nr U – 4714. p. 18-9.

Informacje o absencji lekarza dentysty w LO nr 1, k. 187. APZG, PWRNZG, sygn. 202, PWRN – komórka organizacyjna.

Hładkiewicz E. Opieka stomatologiczna nad ludnością wiejską województwa zielonogórskiego. 40 lat ONZ. Zielona Góra: Polskie Towarzystwo Przyjaciół ONZ; 1985. p. 102-21.

Ocena działalności w służbie zdrowia w lecznictwie otwartym. Wystąpienie na PWRN w dniu 20.09.1955 r. APZG, PWRNZG, sygn. 127/II., mikrofilm nr U 4710 – 4714. p. 29.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 18 sierpnia 1962 r. w sprawie bezpłatności niektórych świadczeń społecznej służby zdrowia. DzU z 1962 r., nr 55, poz. 277, par 2, ust. 2, pkt. c.

Krzeczkowska E. Rocznik statystyczny w ochronie zdrowia 1945‒1967. Warszawa: GUS; 1969. p. 418.

Junak A, editor. Ochrona zdrowia 1971. Warszawa: GUS; 1972. p. 89.

Kluby „Wiewiórka”. Przeszłość i teraźniejszość. Higienistka Stomatologiczna 1998;3:21-3. http://www.krajewscy.lublin.pl/publ/kluby.pdf (5.03.2017).

Jańczuk Z. Co nowego w stomatologicznej oświacie zdrowotnej? Czas Stomatol 1986;10:669.

Jańczuk Z, editor. Wytyczne w sprawie stomatologicznej oświaty zdrowotnej. Warszawa: MZiOS; 1981.

Kowalczyk D, editor. Materiały pomocnicze dla opiekunów klubów „Wiewiórka” PCK. Warszawa: PZWL; 1989.

Sebastyańska Z, Litwinionek B. Akcja klubów “Wiewiórka” w przedszkolach jako jedna z form wychowania zdrowotnego realizowanego w ramach ćwiczeń przez studentów stomatologii. Czas Stomatol 1973;11:1189.




DOI: https://doi.org/10.21164/pomjlifesci.381

Copyright (c) 2018 Jacek Kotuła, Andrzej Kierzek

License URL: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/